ققنوس در شب خاکستر

گردآورنده: سید علی صالحی

ققنوس در شب خاکستر عنوان مجموعه اشعار و مجموعه‌ای از گفتارها پیرامون زندگی و آثار عمادالدین سیدعلی نسیمی، شاعر و متفکر بزرگ ایرانی در قرن هفتم هجری می‌باشد، که توسط شاعر و نویسندهٔ برجستهٔ معاصر، سید علی صالحی تالیف و تصحیح و گردآوری گردیده‌است.
این کتاب شامل پنج گفتار در ابتدای خود می‌باشد، که عناوین هریک بدین شرح است:
گفتار نخست: انسان حلاج وش، و تشهد ارادهٔ عشق
گفتار دوم: فرومیری گردباد و ظهور شجرهٔ باران
گفتار سوم: همپای هزارهٔ ققنوس و همخوان هزارهٔ خواجهٔ شیراز
گفتار چهارم: راز حروف، جنبش کلمات، و تکامل جملهٔ عشق
گفتار پنجم: تیغ سبز عرفان در نیام ابریشمین کلمات
گفتار ششم: حیات نسیم
گفتار هفتم: سلوک اندیشه، سیر بینش، و تطور تکاملی آرمان‌های انسانی در شعر نسیمی

عمادالدین نسیمی متخلص به نسیمی شاعر و متفکّر حروفیه در قرن هشتم هجری بود. وی بنا به منابعی از مردمان قفقاز متولد شماخی بود.
عماد الدین نسیمی یکی از شاعران و عارفان برخاسته از مکتب حروفیه است. مکتب حروفیه که بر اساس تعالیم شیخ فضل الله نعیمی شکل گرفت. آن‌ها در شرح وقایع عالم و اسرار هستی از ۳۲ حرف الفبای فارسی با مهارت اعجاب انگیز بهره می‌برده‌اند. آن‌ها تلاش می‌کردند علت دستورهای الهی در دین اسلام را به شکلی جذاب و جالب بوسیله اعداد و حروف توضیح دهند. مانند این که نماز یومیه چرا می‌بایست ۱۷ رکعت باشد، حکمت مسح کشیدن بر پا هنگام وضو چیست، تعداد حروف بسم الله الرحمن الرحیم بیانگر چیست، نماز شکسته چرا ۱۱ رکعت است و مانند این‌ها.
اشعار نسیمی آمیخته مضامین عشق، شهامت، ایثار و صراحت سروده شده است. شاید بتوان گفت او یکی از شاعرانی است که به نقد آشکار اندیشه‌های زمانهٔ خود برخاست و همه را از صوفی، عارف، عابد، زاهد، مفتی، فیلسوف بی‌بهره نگذاشت.